ISTORIJA REGRESOTERAPIJE

„Odjednom je shvatio poruku mnogih duhovnih učitelja da jedina revolucija koja može da uspe jeste unutrašnja transformacija svakog ljudskog bića.“

― Stanislav Grof, The Holotropic Mind: The Three Levels of Human Consciousness and How They Shape Our Lives

REGRESIVNE PRAKSE U DALEKOJ LJUDSKOJ ISTORIJI

Istoriju regresoterapije je teško tačno odrediti, popularizaciji regresoterapije doprinela su imena poput Edit Fiore, Ph.D., dr Morisa Netertona, Brajana Džejmsona i drugi, a kao rani uticaj navodi se Sigmund Frojd, čije su teorije o nesvesnom umu i značaju prošlosti bile ključne.

Međutim, istorija regresoterapije ipak doseže do starih vremena u dalekoj ljudskoj istoriji, pa tako primere regresivne prakse imamo i u "Jati-Smaran" u đainističkim učenjima, "Prati-Prasav" koju nailazimo u Vedskoj filozofiji i tradiciji (u Upanišadama, drevnim hinduističkim spisima), kao i u školama misterija u antičkoj Grčkoj i u starom Egiptu (koje su delovale kao manastiri, hramovi i škole) i koji su bili čuvari njene mudrosti.

U vedskoj filozofiji veruje se da je čovekov sadašnji život zasnovan na njegovoj karmi iz prošlog života, a stanje svesti pre rođenja istražuje se kroz drevnu duhovnu praksu "Prati-Prasav Sadhana" (proces vraćanja sećanja na prošle živote radi rešavanja sadašnjih problema, odnosno rešavanje sadašnjih problema vraćanjem posledice na uzrok, što je ujedno i ključni koncept ove tehnike), koja je usmerena na oslobađanje od negativnih utisaka i karmičkih impresija iz prošlih života, jer veruju da čovek može uživati u sreći oslobađanjem od tereta emocija i karmičkih utisaka nastalih u prošlim životima. Ova praksa, često opisivana kao duboka meditacija, ima za cilj da pristupi skrivenim sećanjima u podsvesti koja su koren negativnih ponašanja i postupaka u sadašnjosti.

U 2. veku pre nove ere, Patanđali, mudrac iz Indije, i autor mnogih radova na sanskritu, između ostalog i zbirke Joga sutre, koja je njegov najpoznatiji rad i najvažniji tekst klasične joga filozofije, opisao je proces regresije u prošle živote u svojim Joga sutrama i ovu tehniku nazvao "Prati-prasav", što na sanskritu znači "reverse birthing", a prevodi se i kao "povratak na rođenje" ili "obrnuto, ponovno rađanje". Patanđali se bavio idejom da duša postaje opterećena nagomilanim karmičkim utiscima iz prethodnih života, a tehnika "Prati-prasav" može pomoći u rešavanju trenutnih problema u sadašnjem životu procesom vraćanja sećanja na prošle živote i ponovnog proživljavanja prošlosti vraćanjem u prošlost meditacijom. Ovaj proces pominje se i u Upanišadama, drevnim hinduističkim spisima, koji su se intenzivno bavili pitanjima ljudskog postojanja, koji takođe razmatraju koncept ponovnog rođenja i kontinuiteta svesti kroz živote, što čini osnovu za terapiju prošlih života (Past Life Regression Therapy).

Tehnika regresije u prošle živote može se naći i u džainizmu ili đainizmu, tradicinalno poznatom kao džaina darma, tehnika poznata kao "Jati-Smaran Gyan" (znanje o prethodnim rođenjima ili sećanja na prošle živote). Knjiga "Jati Smaran - Smriti Parishuddhi Yoga: A Book on Past Life Regression Therapy" (Marathi Edition), autora Dr Manjiree Vikas Gokhale, na marati jeziku, jednom od indijskih regionalnih jezika, objašnjava regresoterapiju kao Joga praksu i koristi reference iz Patanđalijevih Joga sutri, kako bi dublje objasnio ovu terapiju. Jati znači "život", Smaran znači "sećanje, setiti se", Smriti "sećanja ili uspomene", Parishuddi "čišćenje ili prečišćavanje", a Yoga "ujediniti ili spojiti, jedinstvo", jedinstvo tela, uma i duha, predstavlja put ka cilju, koji je istovremeno i cilj (Mokša (sanskrit: मोक्ष mokṣa) - oslobađanje od uslovljenosti i oslobađanje iz večnog toka iliti kruga "rađanja, umiranja i ponovnog rađanja" (Samsara (sanskrit: संसार saṃsāra) iz svekolike patnje i ograničenosti postojanja u svetu i dostizanje Samadi (sanskrit: समाधि samādhi) - najviše stanje svesti, krajnja usređsređenost, prosvetljenje). Čovek se može setiti mnogih stvari iz prošlih života, a ponajviše onih koje su imale dubok emocionalni uticaj na njega i osloboditi uticaja karme, pomoću tehnike regresije u prošle živote zvane "Jati-Smaran".

Prema đainskom učenju, duša postoji od pamtiveka, sačinjena je od najfinijeg materijala i samim tim je najlakša od svih supstanci, moralo je postojati nešto što bi je vezalo za ovaj svet. Đainsko učenje opisuje stvarnost koja se sastoji od: dživa, tj. duša (koju u izvornom obliku karakterišu kvaliteti potpunog znanja, energije i blaženstva); i nedživa, tj. ***atomi,* i eter, koji zajedno čine materijalni svet, "tamnicu džive". Za đaine karma je nešto materijalno, budući da se bave idejom duše i njenom vezanošću za karmu (koja se može "zalepiti" za dušu), pošto je prisustvo karmičke materije u duši uzrok rađanja i umiranja, da bi se čovek oslobodio ciklusa ponovnog rađanja i smrti (za njih je ponovno rođenje zasnovano na karmi iz prošlog života), duša se mora osloboditi karme, tj. potrebno je odvojiti karmu od duše. Upliv karmičke materije zaustavlja se razvojem čiste svesti, a kada se karma poptuno uništi duša biva oslobođena. Đaini ili džaini (na sanskritu "pobednik", titula za džainske mudrace), učitelji koji su ostvarili pobedu nad strastima i obmanama čula i dostigli prosvetljenje, su naglašavali važnost „kontinuirane samodiscipline”, pravilnog uvida, pravilnog znanja i pravilnog života, i čišćenja duše koje vodi do sopstvenog duhovnog razvoja koji na kraju utiče na spasenje i čovekovo oslobađanje iz kruga ponovnih rađanja (saṃsāra). Džainizam podučava, dakle, duhovnom putu kojim duša uspeva da se oslobodi od uticaja karme i oslobodi se iz kruga preporađanja**.

Regresoterapija se razvila kao poseban terapeutski pristup nakon 1960-ih godina, sa ličnostima poput dr Morisa Netertona, regresoterapeutom i jednim od značajnih istraživača prošlih života, koji je objavio knjigu „Terapija prošlih života“ 1978. godine. Izuzetno važno delo u ovoj oblasti, koje je doprinelo razvoju regresivnih tehnika i ostalo vredan izvor informacija za one koji se bave kliničkom praksom i istraživanjem na polju regresoterapije.

SAVREMENA REGRESOTERAPIJA

Iako se pojavila 20-ih godina prošlog veka, novija istorija regresoterapije obično se vezuje za period nakon II svetskog rata na području SAD, gde postaje izuzetno primećena zbog svoje efikasnosti u oslobađanju od ratnih trauma. U posleratnom periodu regresoterapiji su se često okretali oni klijenti za čije tegobe i oboljenja zvanična medicinska nauka nije imala objašnjenje, poput ratnih veterana koji su izgubili neki deo tela u ratu i/ili kojima je amputiran neki deo tela usled ozbiljnih povreda, a koji su tvrdili da osećaju bol upravo u odstranjem ekstremitetima i delovima tela. Regresoterapija tog doba bila je poznata i kao "terapija preživljavanja", budući da je poseban akcenat bio na otklanjanju i olakšanju od bola, elementa koji ugrožava preživljavanje (intezivan bol može negativno uticati i dovesti do redukovanog polja svesti, tzv. "suženja svesti"), sa psihosomatskim pristupom i fokusom na ljudskom telu u regresoterapijskom postupku, dok se uzrok telesnog bola tražio u traumi zapisanoj u podsvesti.

Rani uticaji savremenih tehnika regresije i regresoterapije dolaze iz psihoanalize i rada Sigmunda Frojda povezanog sa proučavanjem nesvesnog uma i uticaja prošlih iskustava na čovekovo ponašanje i okolnosti sadašnjeg života. Iako ne direktno, polju regresoterapije doprineo je i Karl Gustav Jung kroz uvođenje koncepta Kolektivnog nesvesnog i njegovih elemenata Arhetipova, kao i uvođenjem koncepta sinhroniciteta koji se pojavljuje u životnim događajima klijenta, da uvidi koji se dobiju u ove događaje koji nisu izolovani i proizvod puke slučajnosti, mogu pomoći klijentu, i uopšte ljudima, da pronađu svrhu i dublje, skriveno značenje tih doživljaja i iskustava koja imaju, što mnoge duhovne i religijske tradicije i učenja razumeju, da postoji dublje značenje tih događaja koja čoveku valja otkriti.

Za dalji razvoj tehnika regresije i regresoterapije, posebno regresije u prošle živote, od 1980-ih, zaslužan je dr Brajan Vajs, pored njega i dr Helen Vambah, Džoan Grant, Torvald Detlefsen, Rodžer Vulger, Ijan Stivenson, Hejzel M. Dening, Robert E. Detzler, Stanislav Grof, M.D., Ph.D. i drugi, koji su obogatili polje regresoterapije publikacijama, knjigama, a većina i aktivnim radom u ovoj oblasti.

Sa posebnim fokusom na pristupanje i obradu specifičnih prošlih događaja, kroz regresiju u prošlost, kako bi se rešili aktuelni emocionalni i bihevioralni obrasci, u savremenoj regresoterapiji potencijalna traumatska iskustva se vrlo pažljivo tretiraju kao uzrok i koren sadašnjih problema i suštinski elementi koji utiču na ponašanje, tj. bihevioralne obrasce ličnosti, što bi moglo pomoći i savremenoj medicini da bolje razume aspekte ljudskog ponašanja i razvoja. Rešenje u tepariji uspostavlja se pristupanju duboko potisnutim sećanjima i regresivnim sadržajima iz podvesti, što se oslanja na pirodnu sposobnost čovekove psihe i memorije, i povratku ka ovim traumatičnim periodima, budući da traumu otpušta upravo njeno ponovno vođeno preživljavanje.

Međunarodna organizacija EARTh (Earth Association for Regression Therapy) uspostavila je međunarodne standarde za regresoterapiju 2006. godine, što beleži trend širenja i rastućeg priznanja ovoj oblasti, jer je regresoterapija sve više cenjena i prepoznata širom sveta.